image

Bus

Koart ferhaal

Friduwih Riemersma - Fers2, 8 septimber 2019

Ien foar ien skoot ús mem de kofjekopkes en pantsjes oan ’e kant en dêr stiet er, de geheimdoaze, de loot box, de kar tusken de deale dy’t ik ken en gjin inkelde kar. Se wie—sa hie se my lokke—oan it oprêden hjirre. It sliket ticht as jo net sels op jo qui-vive bliuwe, want de alfahelp poetst om alles hinne, dy pakt noch gjin aventuer op. Ik wol, sei ik. Ik kom graach del mei de klauwer, dat witst dochs. Se sei, ja eat kaam boppe wetter. No wiist se neist de doaze, nei in raffelige brune buoltsjeslûf. “De wearde is fiif euro en sjoch, ‘attention objet fragile’ stiet derop.”

“Frânsk foar tink derom,” sis ik, “hjir leit de ferflokte famyljeskat dêr’t elkenien as moardzjende konkurrint op jeit?”

“Ik haw alles al taret.” Se laket, de omtrint tachtichjierrige earen misse de helte. Se strykt my oer de earm en seit dat ik har leafste dochter bin, hoewol’t se dêr mar ien fan hat en se liket de rising action al wer fergetten. Mar as ik nei de slûf rik jout se my in dúst op ’e fingers. “Do wolst him net iens ha.”

“Onee,” sis ik, “nee, hy freget my lang net genôch selsopoffering, jou my de doaze mar.”

Sy docht optein fan goed keazen! “It is in hologram, sit neat yn: mar no moasto mei my fuort!”

“Do dan ek mei my, haha. Myn koetsier kin net lêze en myn skipper hat toarst.”

Us mem leit de wiisfinger op ’e tútmûle en de slûf op myn skurte. “Iepenje.” It is juny en de sinne stiet heech en skynt net fier it hûs yn, mar spegeljend glês ferblinet my efkes.

In droege nulle is it, in ûnskerp en fragmintarysk lânskipke fan ansichtkaartgrutte, mei greiden, wetter, beamke, pleatske en in machtige horizon. Efterop it houten listke mei sulveren streek sit in listmakkersetiket. Derûnder stiet dat it Foreest is, fan frelle Aleide van Foreest, mei in dizich jiertal.

“In bytsje gothic,” sis ik, “fierôf, leech en nuver. Ophingje? Fertel my net datst dêrhinne fuort wolst.”

“Slim siik. Noch lang gjin fjirtich en swier fan Ibidem, sa’t Nikolaas Beets it slakje neamde, want se hie al acht krigen.”

“Aha. Reisferhaal mei bern as bulk-oankeapmotyf. Moai postmodern mem, mar hoe komme jo sûnder tsjillen yn Foreest?”

“Hin? Ik tink fan oer de Alde Rijn, Utert, Harmelen en fierder dat út. Rekkenje op in heale dei mei it lûkskip.”

“In lûkskip! Hoe rint dat ôf: it sleauste ferfiermiddel dat jo mar betinke koene neffens Beets, ferlykber mei de bus hjoed, en dêr reizget syn wiif mei?”

“Bus? Ik haw al op it ynternet sjoen. Se gie dea.”

“Unheimliche foarboade.”

“Net sa ûntankber, hast sels dy doaze… Hy troude mei har tsien jier jongere suster.” Se teart de laptop iepen.

“En se makken tegearre noch in stikmannich spilfigueren foar ús iepenbiere sfear. Mar fuort nei Foreest ferget in frekte optimist.”

“In heldin. Snie, winter, modder, tsjuster en striemin iepenbier ferfier. It iennichste dêr’t jo nea bang foar hoege te wêzen wannear’t jo reizgje as ynboarling yn eigen lân,” seit se oer har skerm hinne, “is jo hichte-eangst.”

“Sa slim is myn hichte…”

Se glimket my blier ta. Hoe faak gean ik ek mei har fuort. Nea. Soms in slachje by de haven del.

It kin seit se, oer Utert, ik mei de yntersity en sy mei it boemelke út Bussum, dan tegearre oerstappe op eh… en in hierfyts pakke yn Gouda. Dogge wy, sis ik, perfekt. Mar se bûcht harsels noch krûmer oer de firtuele werklikens en seit wat oer in popke dat jo út de marzjes fan it bestean de plattegrûn op slepe, mar dy springt dêr patsboem midden op ’e dyk, en auto’s rize op en der is gjin sprake fan dat jo him oan ’e kant krije, as de avatar fan in libbenswurge dichter dy’t ferkeard wie yn ’e oarloch. Der is in bus sju, seit se. À propos, de bus is de feilichste manier fan reizgjen skriuwt de wikipedia by it haadstik Travel. Ik sis dat it net in haadstik is mar in entry en dat der ek stiet dat de bus foar freaks en earmoedsaaiers is. No dan, seit se, op in dei oerlibje wy proletariërs as de bêst oanpaste bisten, lit ús moarnier op ’e tiid… Klopje my derôf as de London-Dickens-Tour en Marx&Engels-London-Tour inoar snije sille, sis ik.

“Fûn!” Se hantsjeklapt mei de eufory fan as jo de eintsjes fan de wrâld ynienen oaninoar knope ha. “Der is in bus hielendal fan it busstasjon hjirre, dus dat kin ik befytse út de haven wei, nei Reeuwyk ta.”

“Dat kin net.”

“Dêr is wiswol de opstaphalte.”

“Ik kom der ommers krekt wei: allinne bussen nei Hilversum en Amsterdam.”

“Ja Hilversum Media Park. En dan troch. Stiet ek op ’t buordsje. Wolst it sjen?” Se tilt it apparaat fan de skurte.

“Nee ik leau dy wol.” Dochs helje ik de tillefoan út de tas. “Hast it ek yn ’t echt sjoen?”

“Nee. Wêrom? It stiet dochs dúdlik op Google Maps?”

“Apple Map, witst noch, liet Jerusalim net sjen as de haadstêd fan Israël—”

“Dat is dochs net sa fier besiden de wierheid?”

“It lei fjouwerbaansdiken fertikaal by de fletgebouwen op, of tinkst dat dat ek propalestinapolityk is? It feroare it hiele treinstasjon fan Helsinki yn in grien park en damme enoarme marren en in stik Stille Oseaan.”

“Mar betocht der likegoed gjin bustsjinsten by.”

“Ah. Goed punt. Dy skande is Steve Jobs besparre bleaun: de imazjinêre bus nei Foreest.”

“Wolnee. Hilversum MP, busfirma B. Blom, dan oer Nij Loasdrecht nei it westen, súd fan de Plassen, dwerstroch Breukelen, dêr ûnder de A2 troch, by Kokkengen lâns en fierder oer de N401 westoan nei Boadegraven en dan nei einhalte Reeuwyksehoutwâl. Foreest is op rinôfstân.”

“Hohohoho. N401? Wêre? Dat bestiet net. De 401 rint út op ’e 212. Hy krúst dy net. Hy giet hielendal net fierder nei west. Dêr is gjin dyk.”

Se prûst yn har kofje fan it laitsjen. “Witst wat?” Se lit Aleide wer yn har slûf glydzje. “Nim do moai it spoar dat Beets slypt en glânzge hat—ik nim dy bus. Ik app dy wol.”

*

De kûpee syn stiel, plestik, loftfeartblauwe beklaaiïng en artsy dekoraasjes wazemje goedkeapste ikeakeuken. Ik lis dalik de tillefoan op ’e knibbel en sjoch der tasjitlik nei; de oare kant fan it gongpaad docht allyksa, spegelneuroanen. Mar krekt as ik Bijlmer ArenA binnen boemelje komt mem har earste appke: ik moat oerstappe! Reitsje net kwyt, replykje ik archetypysk, nim oars in taksy werom—fertel wêrst bist.

“Foar my oer,” appt se, “oan it plein stiet in gebou fan sniewite tegels en op tsien meter heech ien fiolette streek, mar sûnder ruten, nuver net? Derfoar lizze gjin stiennen, mar út giele ierde akselje palmen tsjin de sirokko yn.”

“Hin,” re ik, “wêr bist?” De wrâld swijt. De tiden botse yn de gothic reizen en al it Foreest dat Aleide miend hat feilich efter te litten yn har droege nulle, komt ekstra aaklik werom.

By Abkou tinkelet de tillefoan einlings wer. “Witst noch it ferfluorjen fan ’e dam, mei miljoenen balstientsjes? Dat moast sa hurd mooglik ôf, mar likegoed wikenlang al dy jonge mannen foar my op ’e knibbels.”

“Wêr bist?”

“Yn ’e bus.”

“:)” Foar de rituelen fan direkt en ûnsirkulêr berjochtsjen hat se gewoanlik gjin inkeld respekt. “Eksoatysk? Eroatyske innuendo (de knibbels)?”

“In reisferhaal sûnder seksuele yntriizje ferkeapest net, as frou. Skriuwst oer frijheid, dat de manlju har eigen wiif net iens oanwize kinne soene tusken alle oaren yn in Turksk baaihûs. Skriuwst: sûnder klean. Oo lala.”

“Mar: do tinkst derom. Bliuwst út de buert fan yt bidt leavje. … ik bin aanst by Breukelen, do?” Hjir soene wy inoar kruse, sy ûnder myn spoar, ik deroer. Dêrnei soe se al gau yn ieuwenâlde stelsels fan sleaten, greppels en fearten bedarje mei in einleas hege wetterstân en tinne lintdoarpkes oan behyplike dykjes. Dêr in busbaan dwersoerhinne is in mearke dus wêr sit se.

“Ik wit net.”

“Freegje ien.”

“De froulju om my hinne prate languedoc. Lu sel dempastament pesûk e grys entre los arbres blaûs, sizze se (sst. de oerlibjende occitanistas meie net oer fonetysk; tecnocracia). Se ha te faak heard nous n’y voyons que de bleu. Se hawwe giele heskes oan.”

“--wêr bist?? Frij losrinnende froulju? Klear mei de frou as briedmasyn, it wiif as commodity? spytoptanten, wannabe demimonde?”

“O heden nee. Lang net sa bedoarn: gjin reade lakskuontsjes hjirre. Ik tink fan tsjettellappers reizgjend fan hjir nei dêr op hope om ús lekjende panneset hiel meitsje te kinnen. Ik moat har bekenne. Lêsten myn ryspantjse, dy spuite in gemien tin wetterstrieltsje oer de ynduksjeplaat, mar wylst myn bep fan ’e ouwedyk snuvend de hannen yn ’e skelk wrong, wat nou kyn, met de irpels, haw ik him sûnder pardon yn ’e kliko dien. De lapperlju binne samlers fan ferhalen, fersen. Ynformaasje! Us reizgjen is typysk frijwillich. Mar harres net.”

“Ik keas oars ûnfrijwillich in doaze.” Se hat it allegearre yn sêne set en sit grif noflik en sûnder cliffhangers by in kammeraatske yn ’e ford thunderbird.

“Skriuwst dat Rotterdamske froulju, skoanmen-en-dy, allegearre ferskillende huodsjes op ha. Se meie dúdlik sels kieze hokker huodsje. En dat is goed seist.”

“k Sis ek,” ik tink oan mem har Parise tiid en de meagere strjitkat dy’t kaam en gie, “dát se in huodsje drage is wiswol kulturele twang :( se kinne net kieze om gjín huodsje.”

“Utsein yn Foreest. Ik krij hjir no wetter oan alle kanten.”

“Rin dan efkes nei de sjauffeur en freegje wêrst bist.”

It duorret in lyts hoartsje. “Hja wol net sizze fan yn ’e selsridende omnibus tusken Lelyleane en Skiphol! It is felgrien hjirre, in espeltsje geiten om in karre, fierder keal, beamleas. Mar hjir komt de paradoks, skriuwst: it heldhaftich oergean fan hieltyd nije grinzen kin gjin persona, sis in toerist, brûke dy’t mear ferlet fan help hat foar de smooth embarking & exit experience, as de alwittende deistige forins. As driuwkje, doarmje, swalkje wy net út simpel eskapisme, mar om der wat fan te learen, fan de lêbige loften en in dyk dy’t no koalljocht ûnder… Wêr bisto?”

“Omtrint by Gouda. Wêr fyn ik dy?”

Nei in skoftsje komt har re dat it útstappen by de hockeyklup neist de sneldyk is, dêr’t wite swalkstiennen yn it gers lizze.

“Ik kom der oanfietsen,” app ik, “jippyahee.” Mar se is offline. Last seen today at 06:10 stiet der.

*

De kantoarwoastinen en -leechstân bringe my werom nei it fytssitsje oan memme stjoer, dwerstroch de weropbou fan ús provinsjestedsje. De dakleazens wie ûndraachlik, dus gjin tiid foar struktuerplannen en mem traapje, yn triennen fan it skerpe bousân dat ús ivich yn ’e eagen siigde. Ik spring fan ’e fyts. “Hokker kleur hat de bus?” app ik.

Re: “wit net want ik sit der yn.”

Re re: “;)) in wisse útkomst is in yllúzje, dixit Frou op Frije Fuotten ^^.” Foarby de sportfjilden rjochts begjint in dobbe en einiget wer.

En dan, yndie, leit dêr oan ’e oare kant fan ’e dyk in rychje wytkalke balstiennen yn ’e berm, dy’t fan skrikblokken hjitte en ûnder de neamer eigen ferantwurdlikens it fierstentehurd de bocht nimmen normalisearje. Mar gjin ferkear fan lofts noch fan rjochts. It is útstoarn hjir en ik stek de haaietosken oer en slingerje de oprit op nei it parkearplak foar de hockeymemmen. Har tsiental auto’s hat yn teory alle romte mar is op in bultsje byinoar krûpt, as stienkrobben yn ’t skaad. De berkjes en esken en sels de teisters yn de sleat om it parkearplak stean ûnferweechlik. De sportkantine is sletten. In fytsestalling ha se net. Ik sprint werom nei de oprit.

As ik opsjoch fan it opslotsetten stoarmet it auberzjineread lyk by my lâns, syn dampige hjitte feit troch myn hier. Hee! hear ik mysels razen. Mar de bus draait al skerp oer it parkearplak, stoot op my ta en komt skodzjend ta in ho yn ’e berm foar my oer. Syn ruten skine blanko as de skoalreiskebus oan it ein fan ’e dei, alle bern en alle helpmemmen ûnder de banken. Diskear liket sels de sjauffeur mei it ferplichte sorrygesicht absint. Dan knerpe de bannen yn it grind en fleane wer fuort yn ’e rjochting dêr’t se wei kamen.

Ut de rubberrook en Aleide har taaie krúsarsearringen komt ús mem my temjitte. Mei in brede gniis ûnder it sinnehuodsje en beide tommen wiuwend yn ’e loft trippelet se har fiktoarjedûns oer it asfalt.

Dit ferhaal is earder ferskynd op Ars Legendi

.

Mear fan Friduwih Riemersma

Ensafh mei net omfalle, da’s alles It is in frije wrâld. Literêre krantsjemakkers meie literêre krantsjes útjaan dêr’t hja har eigen smaak …
In synyske wikiHow foar leafde en gelok Gedichten fan Tine Bethlehem fan 1955 oant 1995
De haadredakteur is in frou Sjoch no noch ris better, Joke Corporaal!
Foarkar of gjin kar Provinsje Fryslân keart minsken fan syn Frysktalige websiden
Cornelis van der Wal hie in betterenien west De earste fiif gedichten fan ’e Dichter fan Fryslân
Reislotterij 2018 In reiske winne: it kin oeral, by reisburo’s en winkel­keatlingen en… ek by LF2018!
Oars sjen: Meidwaan oan ’e Obe Postmamiddei Griist in bewurking fan lânskipspoëzy my oan? nee. Falt dêr oer te sjongen? ja (oeral is oer te sjongen, sjoch mar nei de heavy metal lyrics
Tsjinwynkronyk 2018 #1 It earste fearnsjier fan it kulturele haadstêd­barren sit derop! Fers2 hat mar in bytsje lêst fan hân fan dat fearnspart. Mar LF2018 nammerstemear
Kosmysk Doe’t skodzjend fan de oerknal noch / de loft rûnom de skyl …
Tsjingif foar de Jong­fryske lanskipsklisjees Ta de moarn fan Rintsje Piter Sybesma
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15